Tiroid Nodülü Nedir? Belirtileri ve Çeşitleri Nelerdir?

Tiroid nodülü nedir?

Tiroid nodülü, tiroid bezinin içinde anormal büyüme gösteren ve bir yumru oluşturan tiroid hücrelerini ifade eder. Tiroid nodülü fizik muayenede %5-6 oranında, ultrason incelemelerinde ise %20-45 oranında görülmektedir. Tiroid nodül görülme sıklığı 50 yaşından sonra artmaktadır. Bu nodüllerin yaklaşık %95'i benign (zararsız) iken, %5'i malign (kanser) hücreler içerebilir.

Tiroid nodülü neden olur?

Tiroid nodülü şu nedenlerle olur:

• İyot eksikliği
• Boyun bölgesine radyasyon öyküsü
• Tiroid nodüllü veya tiroid kanseri ile ilgili aile öyküsünün olması
• Demir eksikliği anemisi
• Sigara kullanımı
• Obesite
• Metabolik sendrom varlığı
• İnsülin benzeri büyüme faktörü 1 (IBF-1)
• Kadınlarda erkeklere göre 6-7 kez daha sık görülmektedir.
• 50 yaşından sonra tiroid nodül gelişme sıklığı artmaktadır.

Tiroid nodül çeşitleri nelerdir?

Tiroid nodül çeşitleri ve özellikleri şu şekildedir:

• Kolloidal nodüller: En sık görülen tiroid nodül çesitidir. Normal tiroid dokusunun bir veya daha fazla aşırı büyümesidir. Bu nodüllerde kanser gelişme riski yoktur.
• Kistik nodüller: Sıvı ile dolu nodüllerdir. Kistik nodüller kanser için düşük risk oluşturur. 2 cm’den büyük olanlar Ultrasonografi ile izlenir yada tiroid biyopsi yapılır.
• Yarı katı nodüller (semisolid): Bu tip nodüllerde hem sıvı hemde solid (katı) bileşenler vardır. Bu tip nodüllerin ultrasonografi incelemesinde nodülün katı kısmında şüheli görünüm olduğu takdirde biyopsi yapılabilir.
• İnflamatuar Nodüller: Bu nodüller kronik tiroid bezi iltihabı (tiroiditler) sonucunda gelişir. Tiroidit hastalığının alevlenme döneminde hastada ağrıya neden olur.
• Multinodüler guatr: Multinodüler guatr durumunda tiroid bezinde büyümeye neden olan çok sayıda tiroid nodülü mevcut.
• Hiperfonksiyone tiroid nodülleri (Sıcak nodüller): Bu nodüller normalden fazla tiroid hormonu üretir. Bunun sonucunda bu hastalarda hipertiroidi klinik tablosu meydana gelir.
• Nonfonksiyone tiroid nodülleri (Soğuk nodüller): Tiroid hormon üretmez. Kanda TSH değerinin değiştirmez.
• Tiroid kanseri: Tiroid kanserleri tüm tiroid nodüllerin %5-6’inden daha azında bulunur.

Tiroid nodülü belirtileri nelerdir?

Tiroid nodülü belirtileri arasında şunlar sayılabilir:

• Büyük boyutlu ve yüzeyel yerleşimli nodüllerde boyunda kozmetik olarak gözle görülebilen yada elle muayenede hissedilebilen yumruların olması.
• Tiroid nodülü yemek borusuna bası yapıp yutkunma zorluğuna neden olması.
• Tiroid nodülü soluk borusuna bası yapıp nefes darlığına sebep olması.
• Tiroid nodülü ses sinirine bası yaparak seste çatallaşma veya ses kısıklığına neden olması.
• Tiroid nodülü hiperaktif (sıcak nodül) özellikte olduğunda, normalden fazla tiroid hormonu salgılar buna bağlı olarak hastada hipertiroidi semptomları (kalpte çarpıntı, ellerde titreme, yüksek tansiyon, zayıflama,sıcak basması) gibi şikayetlerin görülmesi.

Tiroid nodülünün kanser olma olasılığının daha yüksek olduğu durumlar

• Tiroid ultrasonografisi incelemesinde belirgin hipoekoik, mikrokalsifikasyonlar içeren düzensiz sınırlı görünüm, Nodül yüksekliğinin eninden fazla olması.
• Tiroid nodülünde hızlı boyut artışı (yılda %20’den fazla artış).
• Tiroid nodülünün tiroid dışı dokulara (trakea ve lenf nodlarına) uzanım göstermesi.
• Seste kısıklık ve kalınlaşma (ses sinirinin tutulumunu gösterir).
• Tiroid ultrasonografi incelemesinde metastazı işaret eden şüpheli lenf nodu görünümlerin varlığı.
• Hastanın 20 yaş altında olması veya 70 yaşın üstünde olması.
• Geçmişte boyun bölgesine radyasyon tedavisi almış kişiler.
• Ailesinde tiroid kanser öyküsü bulunan hastalar.

BTiroid nodülünün incelenmesi için temel yöntemler arasında Tiroid ultrasonu bulunmaktadır. Tiroid Ultrasonu, nodüler tiroid hastalığını değerlendirmede önemli bir rol oynar. Tiroid ultrasonografisinde nodülün kötü huylu olma ihtimalini gösteren TİRADS sınıflaması kullanılmaktadır. TİRADS sınıflamasına göre TR3 ve üzerinde sınıflandırılan nodüllere ultrason eşliğinde ince iğne aspirasyon biopsisi uygulanır.

Tiroid nodül Tirads sınıflaması

Tiroid nodülü ince iğne aspirasyon biyopsisinin değerlendirilmesinde BETHESDA sınıflaması kullanılmaktadır.

Bethesda tiroid sınıflaması

Bethesda 2: İyi Huylu Tiroid nodülü (Benign)

İyi huylu tiroid nodüllerde 6 ayda bir ultrasonografi yapılması yeterlidir. İyi huylu tiroid nodülü, boyuttan bağımsız bir yılda %20 oranında büyüme gösterirse tedavi önerilir (perkütan termal ablasyon veya cerrahi).

İyi huylu tiroid nodülün boyutuna bağlı olarak boyunda dıştan istenmeyen yumru şeklinde kozmetik görünüm, nefes borusuna (trakeayı) veya yemek borusuna bası yaparak, nefes almada (dispne) ve/veya yutkunmada (disfaji) zorluk ve sesde çatallaşma varsa hastaya Perkütan termal ablasyon veya Cerrahi tedavi önerilir.

İyi huylu tiroid nodülü normalden fazla hormon üretirse (sıcak nodül) hastada sinirlilik, çarpıntı, ellerde titreme, uykusuzluk gibi şikayetlere neden olabilir. Bu durumda hastalara Perkütan termal ablasyon, Radyoaktif iyot tedavisi veya cerrahi tedavi önerilir.

İyi huylu tiroid nodüllerin tedavisinde günümüzde Tiroid bezinin kısmen yada tamamen çıkarılması şeklinde cerrahi tedavi, Radyoaktif İyot tedavisi ve Perkütan termal ablasyon tedavi seçenekleri mevcuttur. Cerrahi tedavi ve Radyoaktif iyot tedavisi sonrasında, çoğunlukla hasta ömür boyu dışarıdan Tiroid hormon replasman tedavisine ihtiyaç duymaktadır.

Perkütan termal ablasyon (Radyofrekans ablasyon, Mikrodalga ablasyon) tedavisinde ise ultrasonografi eşliğinde lokal anestezi ile ince bir iğne ile tiroid nodülünün içine girilerek, 5-10 dakikalık sürede ısı ile tahrip edilip nodül küçültülür. Bu yöntemde tiroid bezinin sadece nodül olan kısmı ısı ile tahrip edilir, tiroid bezinin sağlıklı olan kısımlarına dokunulmaz. Bundan dolayı bu yöntemin en büyük avantajı hastanın tiroid bezini kaybetmemesi tiroid bezinin korunmasıdır ve ömür boyu dışarıdan tiroid hormon tedavisine ihtiyaç duymamasıdır.

Siz de tiroid nodülü tedavisinde cerrahi müdahaleye göre bir çok avantaj sunan perkütan termal ablasyon yöntemlerini tercih etmek isterseniz Doç. Dr. Bülent Çekiç Girişimsel Radyoloji Kliniği'nden randevu alabilirsiniz.

Bethesda 3: Önemi Belirsiz Atipi (Şüpheli Nodül)

Bu hasta grubunda nodüllerin %80 iyi huylu olup yalnızca %20’si kötü huyludur. Bu tip durumlarda ince iğne aspirasyon biyopsisi tekrarlanabilir ya da tru cut (kalın iğne biyopsisi) işlemi yapılabilir. Yapılan bu işlemler sonucunda genelde %90 oranında net bir tanıya ulaşılabilmektedir.

Bu hasta grubundaki nihai hedefimiz net bir sonuca ulaşıp ki genelde bu %80 oranında iyi huylu çıkmaktadır ve hastanın gereksiz tiroid cerrahisi ile tiroid bezini kaybetmesinin önüne geçmektir. Bu hasta grubunda nodül boyutu 2 cm ‘in altında ise ve nodülün tamamının güvenle ablate edilebileceğine inanılıyorsa perküten termal ablasyon işlemi uygulanabilir. Unutulmamalıdır ki perkütan termal ablasyon işleminden sonra her zaman hastaların ilerleyen dönemlerde cerrahi tedavi olma şansları vardır.

Bethesda 4: Folliküler Neoplazi

Foliküler neoplazilerin %80’i iyi huylu olup %20‘i ise kötü huyludur. Foliküler neoplazilerin iyi yada kötü huylu olduğunun ayırt edilmesi genelde eksizyonel cerrahi sonrası tam olarak belli olmaktadır. Bununla beraber bazı radyolojik tetkiklerde (shearwave elastografi, renkil doppler ultrasonografi ve PET-CT) tetkikleri folliküler neoplazilerin iyi yada kötü huylu olduğu konusunda bazı ipuçlar vermektedir. Genelde folliküler neoplaziler tanılı nodüllerde günümüzde cerrahi tedavi uygulanmaktadır. Bununla beraber son yıllarda yapılan çalışmalarda 2 cm’nin altında olan folliküler neoplazilerde ablasyon uygulanmış ve uzun dönem takip sonuçlarında %100 başarı oranına belirtilmiştir. Bethesda 4 Foliküler neoplazi grubunda seçilmiş olgularda (2 cm’nin altında ) ablasyon cerrahiye alternatif bir seçenektir.

Bethesda 5 ve 6: Kötü huylu Nodül (Malign)

Kötü huylu tiroid nodüllerin %90’i Papiller tiroid mikrokarsinom (PTMC) olarak adlandırılan 1 cm den küçük nodüllerdir.

Papiller tiroid mikrokarsinomları genelde agresif seyirli kanser türleri olmayıp, günümüzde uzakdoğu ve bazı avrupa ülkelerinde sadece aktif gözetim altında tutulmakta ve yıllık ultrason kontrolleri ile yetinilmektedir. Ancak, aktif gözetim, hastaların büyük çoğunluğu tarafından pek kabul edilmemektedir. Bir tümör teşhis edildiğinde, çoğu hasta tümörün yok edilmesini yada çıkarılmasını istemekte ve genelde cerrahi tedaviye yönelmektedir. Papiller tiroid mikrokarsinomların’da Cerrahi tedavi tek seçenek değildir. Bilimsel literatürde çok sayıda, ultrason eşliğinde termal ablasyon terapilerin (Radyofrekans ve mikrodalga,) cerrahi tedavi kadar etkili olduğunu gösteren yayınlar mevcuttur.

Seçilmiş vakalarda Tiroid mikropapiller kanserlerin termal ablasyon sonrası 10 yıla kadar uzanan uzun vadeli takip çalışmalarında, perkütan tiroid ablasyon tedavisinin cerrahi tedavi ile aynı etkinliğe sahip olduğunu gösterilmiştir.

Seçilmiş hastalarda eğer papiller tiroid mikrokarsinom boyutu 2 cm nin altında ise ve lenf nodu metastazı yoksa perkütan termal ablasyon tedavileri (Radyofrekans, Mikrodalga) uygulanabilir. Böylece hasta cerrahiye bağlı tiroid bezini kaybetmez ve ömür boyu tiroid hormon replasman tedavisine ihtiyaç duymaz. Unutulmamalıdır ki perkütan termal ablasyon işleminden sonra her zaman hastaların ilerleyen dönemlerde cerrahi olma şansları vardır.

Sık Sorulan Sorular

Tiroid nodülüm varsa ne gibi bulgular olur?

Büyük boyutlu ve yüzeyel yerleşimli nodüllerde, boyunda kozmetik olarak hastayı rahatsız eden yumrular izlenebilir. Tiroid nodülü belli bir boyuta ulaştığında çevresinde bulunan yemek borusu, nefes borusu gibi yapılara bası oluşturarak yutkunma ve nefes almada zorluğa neden olabilir. Özellikle kötü huylu tiroid nodüllerinde daha belirgin olmak üzere ses sinirine bası yaparak sesde çatallaşma veya ses kısıklığı yapabilr. Eğer tiroid nodülü hiperaktif sıcak bir nodül ise gereğinden fazla tiroid hormon salınımına bağlı hipertiroidi semptomları (kalpte çarpıntı, ellerde titreme, yüksek tansiyon, zayıflama, sıcak basması) gibi şikayetlere neden olabilir.

Tiroid nodülü olanlar nelere dikkat etmeli?

Tiroid nodülü olan hastalar ilk önce ayrıntılı bir Boyun ultrasonografisi incelemesi yaptırmalı. Bundaki amacımız tek yada çok sayıda tiroid nodülünüzün olup olmadığı, var olan tiroid nodülün ultrasondaki görünümün şüpheli olup olmadığı ve ince iğne aspirasyon biopsi işlemin gerekip gerekmediğini değerlendirmektir. İkincil olarak muhakkak tiroid hormonların değerlendirilmesi gerekir. Bazen bazı tiroid nodülleri hiperaktif (sıcak) tipte olup normalden fazla tiroid hormonu salgılayıp hipertiroidi tablosuna neden olabilmektedirler. Sonuç olarak trioid nodülünde ilk basamak yaklaşım tiroid ultrasonu, Tiroid hormon tahlili ve gerekirse tiroid nodülünden ince iğne aspirasyon biyopsisidir.

Tiroid nodülü kendi kendine geçer mi?

Tiroid nodülü kendi kendine geçmez. Sadece hiperaktif (sıcak) nodüllerde Radyoaktif iyot tedavisi uygulandıktan sonra tiroid boyutunda küçülme olur bununla beraber RAİ tedavisi alan hastaların % 20-30’da 1 yıl içerisinde hipotiroidi gelişmektedir. Perkütan termal ablasyon (RFA, MWA) ile nodül boyutlarında 3 ay içerisinde geri dönüşümsüz %70-90 oranında küçülmeler görülmektedir.

Tiroid Nodülü nasıl farkedilir ?

Tiroid nodülleri belirli bir boyuta ulaştığında özellikle yüzeyel yerleşimli olanlarda boyun bölgesinde dıştan görülen ya da ele gelen yumrular şeklinde tesbit edilir.

Bazende tiroid nodülün komşu yapılara (nefes borusu, yemek borusu) bası yapması sonucunda yutkunma ve nefes almada zorluk şeklinde belirtil verebilir. Özellikle kötü huylu nodüller ses sinirine bası yaparak ses kısıklığına neden olabilir.Hiperfonksiyone (sıcak) nodüllerde normalden fazla tiroid hormonu üretilmesine bağlı olarak kalpte çarpıntı, sinirlilik, terleme, zayıflama gibi hipertiroidi bulguları verebilir.

Hangi tiroid nodülü tehlikelidir?

Tiroid ultrasonografisinde nodüllerin kötü huylu olma riskini hesaplamak ve tanmlamak için TİRADS sınıflandırması kullanılmaktadır. Sırası ile TİRADS 3 ve daha üzeri olanlar malignite (kötü huylu) olmaları açısından riskli kabul edilmektedirler.

Tiroid nodüllerin tehlikeli olup olmadığını değerlendirmek için Tiroid ultrasonografisinde gördüğümüz bazı ön bulgular vardur. Bunlar sırası ile tiroid nodül ekojenitesinin belirgin hipoekoik olması, Tiroid nodülünde mikrokalsifikasyonların var olması, tiroid nodül sınırların düzensiz olması. Tiroid nodül yüksekliğinin genişliğinden fazla olmasıdır. Tiroid ultrasonografisinde nodülün tüm sonografik özellikleri değerlendirilerek ince iğne biopsi aspirasyon biyopsi yapılıp yapılmayacağı kararı verilir.

Tiroid nodülünde hangi boyutdan sonra (kaç cm’den) sonra ameliyat gerekir?

Klasik bilgilere göre iyi huylu tiroid nodüllerinde 4 cm’den sonra cerrahi tedavi önerilmektedir. Ancak son yıllarda büyük boyuutlu neredeyse 6-7 cm’e varan iyi huylu tiroid nodüllerinde perkütan termal ablasyon (RFA, MWA) uygulanmakta ve %90’a varan geri dönüşümsüz küçülmeler sağlanmaktadır.

Ayrıca perkütan termal ablasyonun bu hasta grubunda en önemli avantajı tek bir iğne deliğinden narkoz almadan ve en önemlisi hastanın tiroid bezini kaybetmeden kısa sürede günlük hayata dönebilmesidir.

(Kötü huylu) Papiller tiroid mikrokarsinom tanılı hastalarda ameliyatsız tedavi mümkün mü?

Papiller tiroid mikrokarsinom hastaların %95’i agresif özellikte olmayan kanserlerdir. Uzakdoğuda (Japonya ve kore’de) papiller tiroid mikrokarsinomlu hastalar ameliyat edilmeyip sadece ultrasonografi ile yıllık takipleri yapılmaktadır. Son 10 yıldır papiller tiroid mikrokarsinom tanılı hastalarda perkütan termal ablasyon tedavileri uygulanmaya başlanmış ve seçilmiş hastalarda tedavi etkinliğinin tiroid cerrahisi ile aynı olduğu kanıtlanmıştır.