Tiroid Bezi Nedir? Ne İşe Yarar? Tiroid Bezi Hastalıkları Nelerdir? Antalya

Tiroid bezi nedir?

Tiroid bezi, boynun alt ön kısmında, trakeanın önünde yer alan kelebek şeklinde bir endokrin bezdir. Tiroid bezi iki bölümden oluşur: sağ lob ve sol lob. Sağ ve sol tiroid bezi lobları, ince bir flap olan tiroid parankim ile birbirine bağlanır ve "isthmus" olarak adlandırılır.

Tiroid bezi, triiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) olmak üzere belirli tiroid hormonlarını üretir. Bu hormonlar tiroid bezi tarafından üretilip, kana salgılanır ve daha sonra vücut dokularına taşınır.

Tiroid bezinin tiroid hormonlarını (T3, T4) üretebilmesi için iyot’a ihtiyacı vardır. Vücudun günlük İyot gereksinimi genelde iyotlu sofra tuzundan, balıklardan ve bazı sebzelerden sağlanır. Normalden az iyot tüketiminde tiroid bezinin çalışmasında bazı bozukluklar meydana gelebilir.

Tiroid bezinin fonksiyonları, beyindeki hipofiz bezi tarafından tarafından düzenlenir. Hipofiz bezi, tiroid uyarıcı hormon (TSH) dahil olmak üzere çeşitli hormonları üretir. TSH (Tiroid uyarıcı hormon), tiroid bezini T3 ve T4 hormonlarını üretmeye teşvik eder. Tiroid bezi dışında kanda T4 hormonu, deiyodinaz enzimi tarafından T3 hormonuna dönüştürülür. T3 periferik kanda tiroid hormonun en aktif formdur.

Tiroid bezini değerlendirmek için temel testler arasında Tiroid hormon kan testleri bulunur. Bunlar sırası ile TSH, T3, T4 hormon testleridir.

TSH, tiroid bezinin işlevini değerlendirmek için en duyarlı hormondur. Normal TSH değeri genellikle tiroid fonksiyonunun normal olduğunu gösterir (Ötiroidizm).

Artmış TSH ile azalmış fT3 ve fT4 durumunda Hipotiroidizm tanısı konurken, azalmış TSH ile artmış fT3 ve fT4 durumunda Hipertiroidizm tanısı konur.

Tiroid hormonları metabolizma hızını düzenleyerek vücudumuzdaki hücrelerin enerji ihtiyacını giderir. Tiroid hormonları, vücut metabolizmasını düzenleme, vücut sıcaklığını kontrol etme ve beyin, kalp, kaslar ve diğer organların uygun çalışmasına yardımcı olma gibi önemli rolleri vardır.

Tiroid bezi ne işe yarar?

Tiroid bezi, genel anlamda vücudumuzun enerji kullanımı (metabolizması) düzenlenmesi işine yarar. Tiroid bezinin sorumlu olduğu işlevler şunlardır:

• Kalp atım hızı
• Sindirim sistemi
• Vücut sıcaklığı
• Beyin gelişimi ve mental aktivite
• Cilt ve kemik sağlığı
• Fertilite

Tiroid bezi hastalıkları

Tiroid bezi hastalıkları arasında şunlar sayılabilir:

• Hipotiroidi (Tiroid bezinin normalden az çalışması)
• Hipertiroidi (Tiroid bezinin normalden fazla çalışması)
• Guatr (Tiroid bezinin normalden fazla büyümesi)
• Tiroid kanseri

Tiroid bezi hastalıklarını kısaca şu şekilde tanımlayabiliriz:

Hipotiroidi

Hipotiroidi klinik tablosu, tiroid bezinin yeterince hormon üretemeyip kana salınım yapamadığı zaman meydana gelir. Hipotiroidi’de tiroid hormon yetersizliğine bağlı metabolizma hızımız belirgin olarak yavaşlar.

Hipotrioidi nedenleri

• Hashimoto tiroiditi ve otoimmün hastalıklar
• Tiroiditler (Tiroid bezinin enflamatuar hastalıkları)
• İyot eksikliği
• Doğuştan tiroid bezinin çalışmaması (Konjenital hipotiroidi)
• Tiroid bezi cerrahileri sonrası tiroid bezinin tamamen yada kısmen çıkartılması
• Hipertiroidi hastalığında gereğinden fazla yüksek dozda antitiroid ilaçlar verilmesi.

Hipertiroidi

Hipertiroidi, tiroid bezinin normalden fazla çalışması olarak tanımlanır. Tiroid bezinden vücudun gereksiniminden fazla tiroid hormonu üretetilmesi ve kana salınmasıdır. Bunun sonucunda metabolizma hızı belirgin belirli şekilde artar ve bazı istemeyen klinik belirtilere yol açar.

Hipertiroidi nedenleri

• Graves hastalığı (Otoimmün hastalık)
• Sıcak tiroid nodülleri (Hormon salgılayan tiroid nodülleri)
• Postpartum tiroidit (Doğum sonrası lohusa döneminde tiroid bezinde meydana gelen tiroid bezi iltihabı)
• Hipofiz bezi tümörü
• Dışarıdan fazla miktarda iyot alım

Guatr

Guatr, tiroid bezinin normalden fazla büyümesi ile ortaya çokan bir hastalıktır. Boynun alt kısmında trake borusunun üstünde yer alan tiroid bezleri iyot eksikliği, graves hastalığı ve hashimoto hastalıklarının etkisi ile aşırı büyür. Bu da fiziksel olarak rahatsız edici olmasının yanında nefes darlığı ve öksürükle birlikte ortaya çıkan guatr hastalığına neden olur.

Tiroid kanseri

Tiroid bezinin fazla büyüdüğü durumlarda nodül oluşumu gerçekleşir. Bu nodüllerden kötü huylu diye tabir ettiğimiz türleri ise tiroid kanseri olarak tanımlanır. Ancak tiroid kanserine dönüşen riskli yani kötü huylu nodül oranı çok düşüktür.

Tiroid bezi hastalıklarının teşhis ve tedavisi için Antalya Muratpaşa'da hizmet veren Girişimsel Radyoloji Uzmanı Doç. Dr. Bülent Çekiç ile görüşebilirsiniz. Randevu için bizimle iletişim kurun.

Sık Sorulan Sorular:

1. Tiroid bezi hastalığı belirtileri nelerdir?

Tiroid bezi hastalığı belirtileri, tiroid bezinin normalden fazla veya az hormon salgılamasına bağlı değişmektedir. Ayrıca Tiroidit (Tiroid bezi iltihabı) tanısı almış hastalarda dönemsel olarak alevlenme ve remisyon dönemlerinde hipertiroidi ve hipotiroidi klinik belirtileri görülebilmektedir.

2. Hipertiroidi belirtileri (Tiroid bezinin normalden fazla hormon üretimi) nelerdir?
• Sinirlilik
• Huzursuzluk
• Kalp çarpıntısı
• Aşırı terleme
• Kilo kaybı
• İshal
• Kas zayıflğı ve kas ağrısı
• Göz kürelerin ileriye doğru çıkması (Egzoftalmi)
3. Hipotiroidi belirtileri (Tiroid bezinin normalden az çalışması) nelerdir?
• Devamlı, kesintisiz olarak hissedilen yorgunluk ve halsizlik
• Kilo alma
• Saç dökülmesi
• Kalın ve kuru cilt
• Devamlı üşüme hissi
• Depresyon
• Kısırlık
• Cinsel isteksizlik
• Adet düzensizliği
• Abortus (düşük) riskinde artma,
4. Tirod bezi hastalıkları kimlerde daha sık görülür ?
• Tiroid bezi hastalıkları kadınlarda 5-6 kat daha sık görülmektedir.
• Ailesinde tiroid hastalığı hikayesi olanlarda,
• Otoimmün hastalığı (Tip 1 Diyabet, Romatoid artiriti, sistemik lupus eritematozus (SLE)) olanlarda
• Yüksek iyot içeren ilaç kullananlarda daha sık görülmektedir.
5. Tiroid bezi nedir ne işe yarar?

Tiroid bezi, T3 ve T4 hormonlarını üretip kana salgılar. Bu hormonlar aracılığıyla vucüt metabolizma hızını düzenler. Vucüdumuzdaki hücrelerin enerji ihtiyacını matabolizma hızını ayarlayarak düzenler.

6. Tiroid bezi iyi çalışmazsa ne olur?

Tiroid bezi normalden fazla çalışırsa sinirlilik, huzursuzluk, kalp çarpıntısı , aşırı terleme, kilo kaybı ,ishal, kas zayıflğı ve kas ağrısı, Göz kürelerin ileriye doğru çıkması (Egzoftalmi) bulguları görülür.

Tiroid bezi normalden az çalışırsa Devamlı kesintisiz olarak hissedilen yorgunluk ve halsizlik, kilo alma, saç dökülmesi, kalın ve kuru cilt, devamlı üşüme hissi, depresyon kısırlık, cinsel isteksizlik, adet düzensizliği, abortus (düşük) riskinde artma görülebilir.

7. Tiroid bezi şişmesi (Guatr) ne demek?

Tiroid bezinin büymesi (şişmesi) dışarıdan büyüdüğünün farkedilmesine guatr denmektedir.

Guatr kabaca 3 gruba ayrılırlar:

1. Basit guatrlar: Vucüdün gereksinimi kadar tiroid hormonu üretemediği iç meydana gelir. Tiroid bezi büyüyerek tiroid hormon eksikliğini telafi etmeye çalışır.
2. Endemik guatrlar: Diyetlerinde yeterince iyot almayan kişilerde ortaya çıkar (tiroid hormonu yapmak için iyot gereklidir). İyot eklenmiş sofra tuzu kullanan toplumlarda görülmez.
3. Sporadik guatrlar: Nedeni belirsizdir. Bazen lityum kullanan hastalarda sporadik guatr gelişebilmektedir.
8. Erkek hastalarda tiroid hastalıkları belirtileri nelerdir?

Genelde tiroid bezinin az çalışmasına bağlı olarak Depresyon, cinsel isteksizlik, erektil disfonksiyon, sperm üretiminde bozukluk gibi belirtiler görülebilir.

9. Kadın hastalarda tiroid hastalıkları belirtileri nelerdir?

Depresyon, cinsel isteksizlik, kilo alma, saç dökülmesi, adet döngüsünde bozulma, gebe kalma olsalığı düşer, Gebeliğin ilk 3 ayında düşük abortus (düşük ) riski artar.